U NHÚ DA (PAPILLOMA)
Bs. Lê Lý Trọng Hưng
Bs. Nguyễn Thị Thu Anh
TỔNG QUAN
U nhú là sự tăng sinh biểu mô lành tính do Human Papillomavirus (HPV) gây ra, phát sinh từ bề mặt biểu mô và thường phát triển theo hướng ra ngoài. HPV đã được phát hiện là nguyên nhân gây ra u nhú phát sinh ở hầu hết mọi nơi trong cơ thể với biểu mô vảy lát tầng như da, kết mạc, hầu họng, thanh quản và khí quản trên cũng như đường sinh dục.
U nhú ở da còn được gọi là acrochordon hoặc thường được gọi là mụn thịt dư. Hầu hết các tổn thương này thường tự giới hạn ở những người có hệ miễn dịch bình thường.
NGUYÊN NHÂN GÂY NÊN U NHÚ Ở DA
HPV có hơn 170 loại virus. Một số nghiên cứu được tiến hành đã chỉ ra rằng hầu hết các mụn thịt dư hoặc u nhú ở da ở đầu và cổ đều không lây nhiễm.
DỊCH TỄ HỌC
- U nhú da thường do HBV type 1-4 và 26-29 gây ra.
- Thông thường papillomavirus nhiễm vào lớp biểu bì ở các vị trí gần nơi xâm nhập, nhưng thường tự giới hạn thường và virus có thể lây nhiễm các vị trí xa hơn. Hiện tượng này được gọi là hiện tượng Koebner.
Hệ thống miễn dịch có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát sự lây lan của vi rút, vì mặc dù vi rút lây nhiễm vào các tế bào nội biểu bì được hệ thống miễn dịch coi là “khó tiếp cận”, người ta phát hiện ra rằng u nhú có xu hướng dễ kích hoạt lại và lan rộng hơn ở những người bị suy giảm miễn dịch.
MÔ BỆNH HỌC
U nhú có nguồn gốc từ bề mặt biểu mô. Có thể quan sát thấy các nếp gấp phức tạp của biểu mô tăng sinh và đi kèm với sự phát triển của mô liên kết và mạch máu hỗ trợ.
LÂM SÀNG CỦA BƯỚU NHÚ DA
Bệnh nhân thường xuất hiện một nốt sần sùi trên da, có thể không đau hoặc đau.
Quan sát thấy một hoặc nhiều nốt sẩn, mật độ chắc, bề mặt thô ráp, thường được bao phủ bởi lớp da tăng sừng hóa. Đôi khi có cuống (được đỡ trên thân hoặc cuống) với nhiều hình lồi giống như ngón tay. Các phần nhô ra có thể dài và nhọn hoặc ngắn và tròn nếu chất sừng tích tụ xung quanh tổn thương. Các tổn thương ít sừng hóa hơn có màu hồng hoặc đỏ và giống quả mâm xôi, trong khi các tổn thương sừng hóa nặng có màu trắng và trông giống đầu súp lơ.
Hình ảnh lâm sàng của u nhú da
CHẨN ĐOÁN
- U nhú da thường có các biểu hiện:
- Nốt sần nhỏ, tròn, chắc, có bề mặt trơn phẳng, gồ lên trên bề mặt da.
- Màu sắc: Trùng với màu da, ngả cam, nâu hoặc xám tối.
- Vị trí tiếp xúc với nắng nhiều như mặt, cổ, tay… hay vùng sinh dục.
CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
Cần loại trừ ung thư da như ung thư tế bào vày, ung thư tế bào đáy, ung thư hắc tố khi có các dấu hiệu sau:
- A (Asymmetry) : bất đối xứng
- B (Border) : bờ không đều, giới hạn không rõ
- C (Color) : có nhiều màu sắc hoặc có độ sáng tối khác nhau
- D Diameter) : đường kính lớn hơn 6mm
- E (Evolving) : thay đổi về hình dạng, kích thước và màu sắc
ĐIỀU TRỊ VÀ QUẢN LÝ
Điều trị bằng cắt bỏ (dù là cắt bằng dao mổ hay đốt điện).
U nhú có xu hướng tái phát xung quanh vị trí nhiễm trùng chính và có thể cần phải điều trị lại.
Các kỹ thuật phẫu thuật cắt bỏ không cần chạm bằng liệu pháp áp lạnh đã được chứng minh là giúp ngăn chặn sự phát tán của virus và giảm tái phát u nhú.
TIÊN LƯỢNG CỦA NGƯỜI MẮC U NHÚ Ở DA
Tiên lượng của u nhú do nhiễm HPV thường tốt ở những người có hệ miễn dịch bình thường, nhưng có thể tái phát. Ở những người bị suy giảm miễn dịch, u nhú thường tăng và lan rộng nhanh hơn, đồng thời có nguy cơ u nhú chuyển thành ác tính cao hơn
CASE LÂM SÀNG 1:
- Bệnh nhân nam 58 tuổi, đến khám vì nốt sùi màu đen vùng mặt sau dái tai phải, kích thước 2x2cm, mềm, giới hạn rõ, không xâm lấn sâu.
- Siêu âm: khối echo kém, giới hạn rõ, phần cuống xâm lấn đến lớp mỡ, có lõi mạch máu trung tâm.
- Bướu được phẫu thuật lấy trọn bướu.
- Kết quả giải phẫu bệnh: bướu nhú (Papilloma)
Hình ảnh siêu âm
Kết quả giải phẫu bệnh của bệnh phẩm
NGUỒN:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560737/
